Osoby chore na łuszczyce mają w życiu codziennym sporo utrudnień w funkcjonowaniu w przestrzeni społecznej. Najbliższe osoby w otoczeniu chorego wiedzą, że nie ma obaw przed zarażeniem się łuszczycą. Należy jednoznacznie podkreślić, że łuszczyca nie jest chorobą zakaźną.

Łuszczyca jest chorobą niezakaźną objawiającą się przewlekłym stanem zapalnym skóry (m.in. ostro odgraniczone, łuszczące się, czerwone zmiany skórne wielkości monety, najczęściej na łokciach, kolanach, skórze głowy, dłoniach i stopach). Ponadto, objawia się również świądem, podrażnieniem skóry, kłuciem i bólem. Rzadko zdarza się, aby objawy dotyczyły całej powierzchni skóry, jednakże taka rozległa postać łuszczycy istnieje i może być nawet śmiertelna, ponieważ ekstremalne stany zapalne i mocne łuszczenie się skóry mogą zakłócać zdolność organizmu do regulowania temperatury i niszczenia flory bakteryjnej na skórze.[i]

Łuszczyca jest chorobą przewlekłą i nawracającą, która dodatkowo objawia się dolegliwościami stawowymi. Choroba ta dotyczy około 2% populacji w Europie i Stanach Zjednoczonych, natomiast w Azji i Afryce występuje rzadziej.[ii] W Polsce problem ten dotyczy nawet 3% populacji.

Pomimo licznych i szeroko zakrojonych badań przyczyna łuszczycy pozostaje ciągle nie w pełni wyjaśniona. Dużą rolę odgrywa podłoże genetyczne oraz podłoże immunologiczne. Do istotnych środowiskowych czynników wyzwalających łuszczycę należą m.in.: infekcje, niektóre leki, stres, palenie tytoniu, alkohol.

2. Początek choroby

Łuszczycę rozpoznaje się przede wszystkim na podstawie objawów klinicznych. Każdy przypadek należy traktować indywidualnie i dostosować metody leczenia. U większości pacjentów z łuszczycą choroba jest ograniczona do <10% powierzchni ciała. Pacjenci ci mogą być leczeni wyłącznie miejscowo. Cięższy przebieg choroby wymaga terapii skojarzonej (leczenie ogólne wraz z leczeniem miejscowym).

Ważnym aspektem leczenia łuszczycy jest uwzględnienie przez lekarza uwag pacjenta oraz wrażliwość na jego potrzeby. W tej chorobie niezwykle ważne jest także wsparcie psychologiczne.

U około 1/3 chorych dochodzi do rozwoju łuszczycowego zapalenia stawów. Chorzy na łuszczycę mają również większe ryzyko rozwoju zaburzeń sercowo-naczyniowych, zespołu metabolicznego, cukrzycy typu II oraz depresji. Choroby współistniejące odgrywają dużą rolę w obniżaniu jakości życia chorych na łuszczycę.

3. Sposób przenoszenia choroby

Choroba nie jest zakaźna i nie może zostać przeniesiona przez takie zachowania jak np.

• podanie ręki,
• pływanie w  tym samym basenie,
• przebywanie w jednym pomieszczeniu z chorym,
• używanie tego samego ręcznika.

Choroba ta nie bierze się również ze złej higieny. Świadomość i wrażliwość społeczna w tym temacie mogą przyczynić się do polepszenia komfortu psychicznego chorych.  [iii]^,[iv]

Kwestie związane z chorobami zakaźnymi reguluje ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r.  o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2018 r. poz. 151, 1669), do której załącznik stanowi wykaz zakażeń oraz chorób zakaźnych.  Łuszczyca nie znajduje się w tym wykazie.

Łuszczyca może wpływać na jakość życia oraz powodować wzrost napięcia psychicznego. Chorzy są często stygmatyzowani i wykluczani z normalnego życia społecznego. Jest to szczególnie widoczne w przedszkolach, szkołach, miejscach pracy i na pływalniach. W rezultacie chorzy często unikają spotkań towarzyskich i często zgłaszają poczucie samotności, izolacji, uczucia frustracji i bycia nieatrakcyjnym. Z badań wynika, że  łuszczyca może pogorszyć jakość życia w stopniu większym niż cukrzyca, nowotwory lub zawał mięśnia sercowego u dorosłych i niż moczenie nocne, padaczka czy cukrzyca u dzieci![v]

Największym problemem, wg. Raportu „Potrzeby pacjentów z łuszczycą w Polsce” (Badanie pilotażowe przeprowadzone online w grupie pacjentów z łuszczycą. N=180, Warszawa, grudzień2016; E. Borek, A. Sitek, M. Kołodziej, Fundacja MY Pacjenci i Unia Stowarzyszeń Chorych na Łuszczycę), dla pacjentów są zmiany skórne i wygląd estetyczny. Co czwarta badana osoba korzysta z pomocy psychologa, a aż 20% badanych wymaga leczenia lekami przeciwdepresyjnymi. Na pogorszenie jakości życia wpływa również koszt leczenia, który pochłania średnio 16% budżetu domowego rocznie.

Choroba prowadzi do spadku poczucia własnej wartości, niepokoju i zwiększonej częstości występowania depresji. Pacjenci z łuszczycą częściej zgłaszają odczuwanie złości lub bezradności. Chorzy na łuszczycę mają wyższy odsetek myśli samobójczych w porównaniu do pozostałych pacjentów.

W badaniu przeprowadzonym w Stanach Zjednoczonych oceniano na które obszary życia człowieka wpływa łuszczyca. Wyniki wykazały, że:

* 98% przypadków choroba ta oddziałuje na emocje, nastrój, uczucia,

* 94% na życie społeczne, w 70% na życie rodzinne, 

* 68% na życie ich karierę zawodową,

* 38% na funkcjonowanie fizyczne, 

* 17% na życie seksualne, 

* 21% na ich wykształcenie.

Te wartości były dodatkowo wyższe u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów.[vi]

Łuszczyca sprzyja dodatkowo powstawaniu otyłości, nadużywaniu alkoholu i papierosów. Palenie i alkohol również sprzyjają zaognianiu się tej choroby.[vii]

Wśród największych potrzeb pacjentów dotkniętych łuszczycą można wyróżnić: 

* natychmiastową poprawę stanu skóry (94,2%),

* żyć zwyczajnie (74,1%),

* być pewniejszym siebie wśród ludzi (71,2%),

* mieć większą radość z życia (71%),

* móc normlanie pracować (40,9%).[viii]

Wyniki te tylko potwierdzają jak duży wpływ na jakość życia ma  ta choroba.

Edukacja społeczeństwa na temat łuszczycy jest kluczowa w zwalczania mitów na temat choroby. Wiele osób dotkniętych chorobą na całym świecie doświadcza stygmatyzacji i dyskryminacji związanej z życiem prywatnym i zawodowym. Chorzy często czują się wykluczeni ze społeczeństwa.

Należy wykorzystać wszystkie dostępne środki masowego przekazu, aby zwiększyć świadomość społeczną o tym czym jest łuszczyca, a szczególnie że nie jest chorobą zakaźną. [ix]

W regulaminach pływalni i kąpielisk można dostrzec klauzule niedozwolone, w których między innymi możemy dostrzec zakaz korzystania z pływalni dla osób z łuszczycą. Zapis ten jest bezpodstawnym ograniczeniem swobody.

Ratownicy wodni nie posiadają uprawnień oraz kompetencji medycznych aby mogli stwierdzić jaki to jest typ schorzenia skórnego.

Praktycznie wszystkie osoby mające jakieś dolegliwości skórne oraz różnego rodzaju choroby świadomie nie wybierają się w miejsca publiczne a tym bardziej na baseny i pływalnie w miejsce o podwyższonym ryzyku powstania infekcji.

1. [i] Sixty-Seventh World Health Assembly, Psoriasis, WHO, 2014
2. [ii] Unia Stowarzyszeń Chorych na Łuszczycę, 2016
3. [iii] https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca
4. [iv] https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/014/561/original/4-15.pdf?1481203469
5. [v] Unia Stowarzyszeń Chorych na Łuszczycę, 2016, prof. dr hab. n med. Joanna Maj – Konsultant Krajowy w dziedzinie dermatologii i wenerologii
6. [vi] Global Report on Psoriasis, WHO, 2016
7. [vii] Sixty-Seventh World Health Assembly, Psoriasis, WHO, 2014
8. [viii] Blome et al. 2011 (139). From German national health-care studies 2007 and 2008
9. [ix] Global Report on Psoriasis, WHO, 2016
10. https://www.gov.pl/web/gis/oswiadczenie-gis-w-sprawie-osob-chorych-na-luszczyce